Muhasebeye Giriş Ders Notları

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:44

ÜNİTE-1 İŞLETME ve MUHASEBE

İŞLETME
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için bir takım faaliyetlerde bulunarak mal ve hizmet üreten birimdir.
İşletmenin amaçları:
1. Kar etmek
2. Mal ve hizmet üretmek
3. Kendi varlığını sürdürmek
İşletmenin İşlevleri (Faaliyetleri):
1. Üretim
2. Pazarlama
3. Finansman
4. Personel işlevi ve bu işlevlerin en iyi şekilde yerine getirilmesi için
Yönetim işlevleri:
a. Planlama
b. Örgütleme Yöneltme
c. Koordinasyon
d. Denetim

İşletme Türleri:
A) Faaliyet konularına göre:
? Üretim işletmesi
? Ticaret
? Turizm
? Hizmet
? Tarım
B) Mülkiyet Bakımından:
? Özel işletmeler
? Kamu
? Karma
C) Büyüklüklerine Göre:
? Büyük işletmeler
? Orta
? Küçük
? Cüce

İşletmede faaliyetin oluşabilmesi için araç-gereç, para, hammadde yani Varlıklar gereklidir. Kısaca işletmenin sahip olduğu ekonomik değerler. Bir de bu varlıkları sağlayan kaynaklar gereklidir. Bu kaynaklar:
İşletme sahipleri:
İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarının değer olarak ifadesine SERMAYE denir.

Üçüncü kişiler dediğimiz işletmeye borç verenler:
Üçüncü kişilerin varlıklar üzerindeki haklarına değer olarak ifadesine BORÇLAR denir
İşletmede faaliyetler sonucunda varlıklar artarsa, işletme sahiplerinin hakları da artar. Bu artıştan doğan farka da KAR denir. Borçlanma yolu ile elde edilen varlıklarda artış olursa borçlar artmış olur, doğan farka da ZARAR denir.

MUHASEBE
İşletmenin varlıkları ve kaynakları üzerinde değişiklik yaratan mali nitelikteki işletmelere ait bilgileri Kaydetmek - Sınıflandırmak - Özetlemek - Analiz etmek - Yorumlamak sureti ile ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde bilgi veren bir sistemdir.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:45

Muhasebenin İşlevleri:
Kaydetmek
Mali nitelikteki işlemlere ait bilgileri belgelendirerek toplayıp belli şekillerde ve kurallarda yazılması
Sınıflandırmak
Eldeki bilgilerin belli sınıf ve gruplara göre düzenlenmesi
Özetlemek
Bilgilerin anlamlı şekilde kısaltılması, çeşitli mali tabloların ve raporların hazırlanması
Analiz ve Yorum
Raporlar ve tablolar halinde gelmiş bilginin ne anlama geldiğini ve olaylar ile sonuçları arasındaki ilişkilerin araştırılmasıdır. Yani muhasebe sadece kayıt yapmaz, kaydedilen bilgilerin yorum ve analizini de yapar.

Muhasebenin Türleri

Genel Muhasebe
Görevi, işletmenin varlıklarını, sermayesini, borçlarını belirlemek. İşletme faaliyetlerinden dolayı meydana gelecek değişmeleri izlemek ve işletme faaliyetlerinin sonucunu ortaya koymaktır.

Maliyet Muhasebesi
Sadece üretim yapan işletmeler için geçerlidir. Üretilen mal ve hizmetlerin üretim maliyetlerini, bunların satış fiyatlarını saptar, kontrolünü sağlar ve elde edilen bilgilerle de planlamaya ve karar almaya yardımcı olur. Daha basit bir tanımla maliyet muhasebesi üretim maliyetlerinin belirlenmesi ve üretim kontrolünün yapılması amacıyla uygulanan bir muhasebe türüdür.

Muhasebeyle İlgileneler
? Yöneticiiler
? İş sahipleri ve ortaklar
? Borç verenler
? İşletmede çalışanlar
? Devlet
? Kamu

Muhasebe Mesleği
Üç guruba ayrılmıştır.

Serbest Muhasebeci
En az lise mezunu olmak ve eğitim-öğretim durumuna göre 2 ile 6 yıl arasında staj yapma zorunluluğu vardır.Serbest muhasebecilik mesleğinin konusu Gerçek ve tüzel kişilere ait muhasebe defterlerini tutmak, mali tabloları ve vergi beyannamelerini düzenlemek biçiminde belirtilmiştir.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
4 yıllık lisans eğitimine sahip olmak ve 2 yıllık mesleki staj ile birlikte meslek sınavında başarılı olmak zorunluluğu vardır.Serbest muhasebeci mali müşavirler şu konularda faaliyetlerde bulunurlar. Serbest muhasebecilere ait tümfaaliyetleri yapabilmenin dışında, işletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak ve geliştirmek, işletmecilik,muhasebe, finans ve mali mevzuat ile ilgili uygulamaları düzenlemek ve konularda danışmanlık yapmak. Ayrıca yukarıda belirtilen konularda belgelere dayalı inceleme, analiz ve denetim yapmak, mali tablolar ve beyannamelerle ilgili olarak yazılı görüş vermek, rapor düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak.

Yeminli Mali Müşavir
10 yıl boyunca SMMM olarak çalışmış ve meslek sınavında başarılı olmuş olma zorunluluğu vardır.Yeminli mali müşavirler ise; SMMM` lerin yaptığı danışmanlık ve denetim faaliyetleri yanında tasdik işlemleri de yapma yetkisine sahiptirler. Tasdik faaliyetleri özellikle vergi beyannameleri ile bunların ekleri ve mali tablolarla ilgili olarak yapılmaktadır. Ancak yeminli mali müşavirler tasdik işlerinin sonuçlarından müşteri ile birlikte ortak ve mütesilsilen sorumludurlar. Yeminli mali müşavirler muhasebe defteri

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:46

ÜNİTE-2 BİLANÇO ve GELİR TABLOSU
MALİ TABLOLAR
Bir dönemde mali nitelikli bir sürü işlem meydana gelir. Bunların hepsi kaydedilir ve sınıflandırılır. Daha sonra bu çok sayıdaki bilgiler anlaşılabilir, kullanılabilir bilgiler olarak çeşitli amaçlara cevap vermek için değişik tablolar şeklinde özetlenir.Bu tablolara mali tablolar veya mali raporlar denir. Muhasebede en önemli tablolar Bilanço ve Gelir tablolarıdır.

Mali Tabloların Genel Olarak Amaçları
1. Yöneticiler, kredi verenler, yatırımcılar ve diğer ilgililer için karar almada bilgiler sağlamak
2. Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile faaliyet sonuçları hakkında bilgiler sağlamak
3. Gelecekteki nakit akışlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak

BİLANÇO
Bir işletmenin belli bir tarihteki sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların kaynağı olan sermaye ve borçları gösteren bir mali tablodur.

? Varlıklar = Sermaye Borçlar
? Özsermaye = Varlıklar - Borçlar
? Sonuç (Kar / Zarar) = Dönem sonu öz sermaye - Dönem başı öz sermaye
Bu eşitliğe Bilanço eşitliği denir.

MALİ NİTELİKLİ İŞLEMLER
İşletmeler mal ve hizmet üretmek için faaliyetlerde bulunurlarken bazı varlıklarda, yani borç ve sermayelerde değişiklikler ortaya çıkar. İşte değişiklik yaratan Mali işlemlere MNİ denir. İşletmenin varlıklarını, sermaye ve borçlarını değiştiren işlemdir.
Bilanço eşitliğinde değişme yaratan mali nitelikteki işlemlerin etkinlikleri şu şekilde ortaya çıkmaktadır.
1. Aktif ve pasif tarafların toplamları değişmeden aktiflerden birinin artması, dğerinin azalması
2. Aktif ve pasif tarafların toplamları değişmeden pasiflerden birinin artması, dğerinin azalması
3. Hem aktif, hem pasif artışı (Bilançoda her iki tarafın aynı büyüklükte artması)
4. Hem aktif, hem pasif azalması (Bilançoda her iki tarafın aynı büyüklükte azalması)

1) Peşin mal satışı:
Varlıkların bir unsuru olan para ile satmak amacıyla mal alındığını düşünelim. Bu durumda varlıklardan parada azalma, malda da aynı büyüklükte bir artma olacaktır.Böylece varlıklar toplamında bir şey değişmeyecektir. Dolayısı ile de eşitlik bozulmamış olacaktır.

2) Maliyetine peşin satış:
Bir varlık unsuru olan malın, maliyet değeri üzerinden satıldığını düşünelim. Malda meydana gelen azalma ile para da olan aynı ölçüde artma ile varlıklar dengeye gelecektir. Bu durumda varlıkların birinde artma, diğerinde aynı büyüklükte bir azalma olacağından varlıklar toplamında bir değişme olmayacaktır.

3) Karlı peşin satış:
Bir varlık unsuru olan malın bu sefer karlı peşin satıldığını düşünelim. Bu durumda parada artış, maldaki azalmadan kar kadar fazla büyüklükte olacaktır. Kar işletme sahibinin hakkı olduğu için sermaye büyüyecektir. Dolayısı ile varlıklar toplamında kar kadar bir artış olurken, aynı zamanda aynı artış sermayede de meydana geldiğinden bilanço eşitliği bozulmayacaktır.

4) Zararına peşin satış:
Satışın zararlı yapılması durumunda ise; işletmeye çıkan maldan daha az para gireceğinden, varlıklar toplamında zarar kadar bir azalma olacaktır. Aynı zamanda işletme sahibinin varlılar üzerindeki haklarında da zarar kadar bir azalma olacağından sermayede de zarar kadar bir azalma meydana gelecektir. Sonuçta eşitlik yine bozulmamış olacaktır

5) Kredili mal alışı:
Kredili mal alışı malda bir çoğalma yaratırken borçlarda da aynı büyüklükte bir çoğalmaya neden olacaktır. Boylece varlıklardaki artış borçlardaki eşit büyüklükteki artışla dengeye gelecektir.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:47

GELİR TABLOSU
İşletmenin belli bir döneminde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği net karın veya dönem zararının brüt satışlardan başlayarak nasıl oluştuğunu gösteren bir tablodur. Bir işletmenin bir dönemine ait faaliyetlerinin net sonucu ve bu sonuca nasıl ulaşıldığını gösteren mali bir tablodur.
? Kar : Gelir > Gider
? Zarar : Gelir < Gider

Gelir:
Mal ve hizmet satışlarından, faizlerden, kiradan vb. elde edilen tutardır. Aktifteki artıştır.

Gider:
Gelir elde etmek için yapılan harcamalardır. Aktifteki azalıştır.

Brüt Satış Karı / Zararı:
Satış gelirleriyle satılan malların arasındaki fark

Faaliyet Karı / Zararı:
Brüt satış karından işletme faaliyetlerinin gerçekleşmesi için yapılması gerekli olan faalliyet giderlerinin farkıdır. Pazarlama giderleri, araştırma-geliştirme giderleri, satış, dağıtım, genel yönetim(elektrik, telefon, su) vb.

Dönem Net Karı / Zararı:
Faaliyet karına işletmenin faaliyet sonucuna etkisi olan ama faliyet konusuyla ilgisi olmayan olağan dışı gelirlerin eklenmesi ve giderlerin çıkartılması sonucunda bulunur.

Brüt satışlar
(-) Satış indirimleri

= Net satışlar
(-) Satılan malın maaliyeti (hammadde maaliyeti)

=Brüt satış karı / zararı

(-) Faaliyet giderleri

= Faaliyet karı / zararı
Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar
(-) Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar
(-) Finasman giderleri

= Olağan kar / zarar
Olağandışı gelir ve karlar
(-) Olağandışı gider ve zararlar

= Dönem karı/ zararı
(-) Dönem karı vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıkları
= Dönem net karı / zararı

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:47

ÜNİTE-3 HESAPLAR

HESAP
Bilançonun her bir unsurunda işlemler nedeni ile meydana gelen değişiklikleri kaydettiğimiz çizelgeye hesap denir. Yani varlıklar, borçlar ve sermaye unsurlarının
her biri varsa başlangıç durumunu, işlemlerin meydana getirdiği artışı, azalışı ayrı ayrı gösteren çizelgedir. Hesap çizelgesi şekil olarak şöyledir.

Borç ve alacakta değişime neden olan işlemlere mali nitelikli işlemler denir.

HESABI BORÇLANDIRMAK ve ALACAKLANDIRMAK
İlgili hesapların borç tarafına (soluna) kayıt o hesabı borçlandırır. Alacak tarafına (sağına) kayıt ise o hesabı alacaklandırır.

HESAP AÇMAK
İlgili hesabın borcuna yada alacağına ilk kez kayıt yapmaktır.

HESAP KALANI
İlgili hesabın borç toplamı ve alacak toplamı arasındaki farktır. (Borç kalanı, Alacak kalanı)

HESABIN KAPALI OLMASI
İlgili hesapların borç ve alacaklarının toplamlarının eşitlenmesidir. Hesap kalanı yoksa o hesap kapalı demektir.

AKTİF HESAPLAR
Varlıkların izlediği ve borç kalanı veren yani bilançonun aktif kısmındaki unsurlara ait hesaplar (kasa hsb, bankalar hsb, alacak senetleri hsb vb.)

PASİF HESAPLAR
Sermaye ve borçların izlendiği ve alacak kalanı veren yani bilançonun pasif tarafındaki unsurlara ait hesaplar (sermaye hsb, borçlar hsb, satıcılar hsb,
borç senetleri hsb vb)

GELİR HESAPLARI
İşletmenin varlıklarını arttıran işlemlerin (gelirlerin) kaydedildiği hesaplardır. Gelirler hesap kavramında daima alacakta yer alır.

GİDER HESAPLARI
İşletmenin varlıklarını azaltan işlerin (giderlerin) kaydedildiği hesaplardır. Giderler hesap kavramında daima borçta yer alır.
Artışların ya da azalışların hesabın hangi tarafında yazılacağına o hesabın niteliği belirler.

SERMAYEDEKİ DE?İŞMELERİN GELİR ve GİDER HESAPLARINDA İZLENMESİ
Sermaye hesabının alacağına işletmenin sermayesini çoğaltan değiştiren gelirler, borcuna da işletmenin sermayesini azaltan giderler kayıt edilir.
İşletmenin öz sermayesini etkileyen işlemlerde gelir ve gider hesapları diye adlandırılan sonuç, dolayısı ile özsermaye, sermaye ile bağlantılı olduğu için
işlemler sonuç hesaplarında incelenir.
Faaliyetlerine bağlı olarak bir gelir doğduğunda sermayeyi arttıracağından ilgili gelir hesabının alacağına yazılır. Örneğin: faiz gelirleri hsb, komisyon gelirleri
hsb, satışlar hsb, vb. gelir hesapları her zaman alacak kalanı verir. Kalanlarda dönem karı veya zararı hsb 'na borçlandırarak devredilir.

Bir gider ortaya çıktığında sermayede azalış olacağından ilgili gider hesabında incelenir. İşletmenin gelir elde etmesi için bir aktifin (varlığın) kullanılması veya
tüketilmesi sonucu oluşur. Gider oluştuğunda ilgili gider hesaplarının borcuna kaydedilir. Hesap dönemi sonunda kalanlarda dönem karı veya zararı hsb 'na
alacaklandırılarak kaydedilir.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:47

HESAPLARIN SINIFLANDIRILMASI
Hesaplar bilanço ve gelir tablosunun oluşturulmasında iki gruba ayrılır.

l- Bilanço Hesapları:
a. Varlık Hesaplan (Aktif Hesaplar)
b. Borç Hesaplan (Pasif Hesaplar)
c. Özsermaye Hesapları (Pasif Hesaplar)

2- Gelir Tablosu (Sonuç) Hesapları
a. Gelir (Hasılat) Hesapları
b. Gider Hesapları

Kayıtların Temel Olup olmamasına göre:
1- Asli Hesaplar :
Varlıklar, borçlar ve sermayeyi oluşturan unsurlarla gelir giderleri etkileyen ve ifade eden hesaplar
2- Düzenleyici Hesaplar :
Asli hesaplan etkileyen aktif ve pasif değerlerin gerçek değerleriyle gösterilmesini sağlamak için kullanılır, (verilen çekler ve ödeme emirleri hs. gibi)
3- Geçici Hesaplar:
Tamamlanmayan işlemler ve belirli bir süre veya bir konu için kullanılan hesaplardır.
4- Nazım Hesap :
Aktif veya pasiflerde değişme yaratmayan, işletme yönetimi tarafından bilinmesi gereken işlemlere ait hesaplardır.Bilançonun hem aktif hem de pasifinde aynı
adla karşılıklı olarak yer alır.
Kapsanılana göre:
Ana Hesaplar : Bankalar Hs.
Yardımcı Hesaplar : İş Bankası Hs. , Dışbank Hs. gibi

HESAP PLANI
Bir işletmede kullanılacak hesapların muhasebenin temci kavramları ve ilkeleri doğrultusunda sistemli bir şekilde gruplandırılmış olarak yer aldığı listeye denir.

TEKDÜZEN HESAP PLANI ( ÇERÇEVESİ):
1.1.1994 tarihinden itibaren tek düzen hesap planına uyulma zorunluluğu getirilmiştir. THP 'ndaki hesaplar desimal (ondalık) kodlama sistemine göre
l 'den 9 'a kadar düzenlenmiştir. Tekdüzen Hesap Planından amaç, bütün işletmeler arasında ve muhasebe sistemi ile mali tablolar arasında uyumluluk
sağlamaktır.

Hesap Sınıflan:
1. Dönen varlıklar :
Para veya l yıl içinde paraya çevrileceği yada kullanılacağı tahmin edilen varlıkları kapsar.
2. Duran varlıklar :
Normal koşullar altında l yıl içinde elden çıkarılması düşünülmeyen veya yararları l yıl sona ermeyecek olan varlıkları kapsar
3. Kısa vadeli yabancı kaynaklar :
En çok l yıl yada bir faaliyet dönemi sonunda ödenmesi gereken borçlan kapsar.
4. Uzun vadeli yabancı kaynaklar :
l yıl yada bir faaliyet döneminden daha uzun sürede ödenecek olun borçlan kapsar.
5. Özkaynaklar :
İşletme sahip ve ortaklarının işletmeye tahsis ettiği sermaye. Faaliyetlerden elde edilmiş fakat ortaklara verilmeyip işletmede bırakılan karları,
Değer yükselmelerinin neden olduğu artışlar ve dönemin net karına ait hesaplan kapsar.
6. Gelir tablosu hesapları:
Varlık veya hizmet satışlarından faiz, kira gibi gelir işlemleri ile gelir elde etmek amacıyla tüketilen ve sermayeyi azaltıcı etkisi olan işlemlere ait hesapları
kapsar.
7. Maliyet hesapları :
Mal ve hizmetlerin planlandığı şekilde üretilmesi ve yapılması için katlanılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlanna dönüştürülerek izlendiği hesaplan kapsar.
8.Nazım hesapları :
Varlıklarda, borçlarda ve sennayede artış yada azalış yaratmayan, ancak işletme yönetimi ve diğer ilgililer tarafından bilinmesi ve izlenmesi gereken işlemlere
ait hesaplan kapsar.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:50

ÜNİTE-4 MUHASEBE KAYIT BELGELERİ

VUK'NA GÖRE TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER
2. Sınıf tüccarların tutması zorunlu defterler:
a. İşletme hesabı defteri
b. Günlük parakende ve hasılat defteri
c. Kambiyo senetleri defteri
1.Sınıf tüccarların tutması zorunlu defterler
a. Yevmiye (günlük) defter
b. Büyük defter (defteri kebir)
c. Envanter defteri
d. Günlük kasa defteri
e. Kambiyo senetleri defteri

Ayrıca VUK'a göre işletmeler faaliyetin niteliğine göre, "imalat defteri, bitim işleri defteri, istihsal defteri, ambar defteri, yabancı ulaştırma kurumlarının hasılat defteri, damga vergisi defteri, banka- banker ve sigorta şirketlerinin gider vergisine ilişkin kayıtlarının yer aldığı defter." tutmak zorundadırlar. Ticari kanuna göre tüzel kişi niteliğindeki işletmeler "karar defteri " tutmak zorundadırlar. Bu ticari defterlerin mutlaka belgelere dayanması gerekir. Fatura, fış vs. gibi

YEVMİYE DEFTERİ:
İşletmeler tarafından her yapılan işlem sonucunda bilanço eşitliğinin unsurları arasında meydana gelen artış ve azalışlann yazıldığı deftere Büyük Defter ( Defteri Kebir) denir. İşletmeler büyük defterde hata olmasını önlemek ve günlük işlemler hakkında topluca bilgi edinebilmek için hesaplan önce başka bir deftere geçirirler, bu deftere GÜNLÜK DEFTER ( YEVMİYE DEFTERİ) denir.
İşlemi bütünü ile kayda alan ve paralel çizgilerle sınırlanan kısma madde denir.
Sayfa nosu:
Büyük defter bağlantı numarası İşlemlerin kayıt sırasının numarası (madde nosu) ...işlemlerin kayda alındığı tarih...
Borçlu hesap adı
Alacaklı hesap adı
İşleme ait açıklamalar
Bir sonraki işlemin kayda alındığı tarih Borçlu hesap tutarı Alacaklı hesap tutarı
1- Basit Madde;
Bir taraf borç hesabı, diğer taraf alacak hesabıdır ( yukardaki gibi )
2- Bileşik Madde :
Bir taraf borçlanırken diğer tarafın birden fazla alacaklandığı yada bir taraf alacakanırken diğer tarafın birden fazla borçlandığı maddedir.
3- Karışık Madde :
Birden çok hesabın borçlanıp alacaklandığı maddedir.
Yevmiye defterinde yapılan her işlemin kaydının yani. her maddenin borç ve alacak toplamları eşit olacağından, yevmiye defterinin borçlu hesap tutarı toplanılan ile alacaklı hesap toplamları da birbirine eşit olacaktır. Bir sonraki sayfaya geçerken sütunlar toplanır ve sonraki sayfaya aktarılır.
Borç toplamı = Alacak toplamı = Yevmiye toplamı

BÜYÜK DEFTER ( DEFTERİ KEBİR)
İşletmeler tarafından her yapılan işlem sonucunda bilanço eşitliğinin unsurları arasında meydana gelen artış ve azalışların yazıldığı deftere Büyük Defter ( Defleri Kebir) denir. Defter sayfaları tahmini işlem sayısına göre bölüştürülür. Mesela kasa hsb.da çok işlem olacağı için çok sayfa ayrılır, sermaye hsb. Daha çok fazla işlem yapılmayacağı için 1-2 sayfa yeterlidir. Bu bölüştürme işlemi defterin iç kapağına listelenir. 1. Sayfada sermaye hes, 2-20 sayfalar kasa hsb. gibi.
Sayfa no: .......Hesabı sayfa no
Tarih Yevmiye kayıt no Açıklama Tutar Tarih Yevmiye kayıt no Açıklama Tutar

YARDIMCI (MUAVİN ) DEFTER
Büyük defterdeki ana hesabın ayrıntılarını göstermek amacıyla tutulan defterlerdir. Örneğin birçok müşteriye kredili satış yapılır ve bunlar ana defterde tek bir hesapta Alıcılar Hsb.'da gösterilir. Kime kredili satış yapmışız, ne zaman yapmışız, bunları büyük defterde göremeyiz. Müşterilerin herbirinin borç, ödeme, kalan borç durumunu görmek için yardımcı defter kullanırız. Her müşteri için bir hesap açıp, durumu izleyebiliriz.

MİZAN
Yevmiye defterindeki kayıtların büyük deftere doğru olarak geçirilip geçirilmediğini kontrol etmeye yarayan tablodur. Dönemsel olarak ve genellikle1 ay sonlarında çıkarılır
İşletmenin adı / Mizanın ait olduğu tarih
Sıra No Büyük Defter Sıra No Hesaplar TUTARLAR ALACAKLAR
Borç Alacak Borç Alacak
--- --- --- --- --- --- ---
? Borç kalanı toplamı = Alacak kalanı toplamı
? Borç Toplamı = Alacak Toplamı = Yevmiye Topl*****
Büyük defterdeki sıraya göre yapılır.
Geçici Mizan ay sonlarında hazırlandığında aylık mizan, dönem kayıtlan öncesinde hazırlandığında Genel Geçici Mizan, dönem sonunda envanter kayıtlarından sonra hazırlanırsa Kesin Mizan adını alır.
Defterlerin Tastik Zamanları: (VUK maddeleri gereğince noter tarafından tastik olurlar.)
a. Öteden beri işe devam eden işletmelerde; ertesi yıl kullanılacak defterleri Aralık ayında
b. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler; işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce
c. Vergi mükellefiyeti kalkanlar; muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak 10 gün içinde
d. Defterlerin dolması halinde ve diğer nedenlerle yıl içinde defter kullanmak zorunda kalanlar kullanmadan önce
e. Aynı defteri ertesi yıl kullanacak olan işletmeler kullanacağı yılın ocak ayı içinde Tastik işlemlerini yapmak zorundadırlar.
Defter tutarken uyulması zorunlu kurallar : (VUK. Ticaret Kanununa göre)
a. Defterler ve kayıtlar Türkçe tutulurlar
b. Defterler mürekkepli kalemle yazılırlar
c. Satırlar çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Satır aralarına yazılamaz
d. Sayfalar ciltten kopanlamaz.yırtılamaz
e. Deftere geçirilen kayıt çizilmek, silinmek, karalanmak suretiyle okunmaz, hale getirilemez
f. Yevmiye defterine yapılan yanlışlıklar ancak muhasebe kurallarına göre düzeltilir. Diğer defterlerdeki yanlışlıklar okunulabilir şekilde çizilip üst yada yan tarafına doğrusu yazılarak düzeltilir.
g. İşlemler defterlere günü gününe geçirilmesi esas olmakla birlikle işlemler en geç 10 gün içinde defterlere kaydedilmelidir, (kayıtlarını muhasebe fişleri, primi nota ve bordro gibi yetkililerin imzasını taşıyan belgelere dayanarak yürüten işletmelerde bu süre 45 gündür.)
h. Günlük kasa. günlük perakende satış ve hasılat defteri ile serbest meslek kazanç defterine işlemler günü gününe kaydedilir.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:50

MUHASEBE FİŞLERİ
Ticari işlemler nitelikleri bakımından;
a. Kasa ile ilgili işlemler 'o Kasa giriş işlemlerine TAHSİL işlemleri Kasa çıkış işlemlerine TEDİYE işlemleri denir.
b. Kasa ile ilgisi olmayan işlemlere de MAHSUP işlemi denir.
İşlemler direk ticari belgeler dayanılarak defterlere geçirilebileceği gibi önce Muhasebe fişlerine - ki bunlar işlemin niteliğine göre ayrılan ve işlemin adını taşıyan Tahsil Fişi, Tediye Fişi yada Mahsup Fişi'dir.Kaydedilip daha sonra defter kayıtlarına geçirilir. Bu fişlerin kullanılması yasal bir zorunluluk değildir ama kayıt düzenini sağlamak, yanlış kayıt ihtimalini azaltarak, kayıtların kontrolünü kolaylaştırmak ve aynı nitelikteki işlemlerin toplu olarak görülmesini sağlamak açısından önemlidir.
Tahsil Fişi:
İşletmenin kasasına giren paraların ne için alındığını ve bu tahsilatın karşılığında hangi hesaba veya hesaplara alacak kaydedildiğini gösteren belgedir. Kasaya para girdiği için Kasa Hs. borçlanacağından tahsil fişinde sadece Alacaklı hesap bulunur.
Tediye Fişi:
İşletmenin kasasından çıkan paranın ne için ödendiğini ve bu ödemenin karşılığında hangi hesap veya hesapların borçlandığını gösteren belgedir. Kasadan para çıktığı için Kasa Hs. alacaklandığından sadece borçlu hesap bulunur.
Mahsup Fişi: Kasa hesabını ilgilendirmeyen işlemlerin kaydı için kullanılır. Kredili alışlar, satışlar, çek alınıp verilmesi, alınıp verilmesi gibi.

TİCARİ BELGELER
Günlük işlemleri belgelemek için kullanılan belgelerdir. İşlemin konusunu, kimler arasında yapıldığını, işlemin tarihini, tutarını gösterir. Bu belgelere ispat Edici Belgelerde denir.

VUK'daki belgeler:
? Fatura
? Parekende satış fişi
? Gider pusulası
? Mühtasil makbuzu
? Ücret bordrosu
? Taşıma irsaliyesi
? Yolcu listeleri
? Yazışma belgeleri vb.
TTK'daki belgeler:
? Poliçe
? Bono
? Çek
? Hisse senedi
? Tahvil
? Emtia senetleri
? Nakliyat belgeleri (ordino, konşimento, manifesto, hamule senedi, taşıma senedi)
Tutulması zorunlu defterleri ve belgeleri saklama süreleri
TTK'na göre, Ait oldukları yıldan başlayarak 10 yıl
VUK'na göre, Ait oldukları yıldan başlayarak 5 yıl

ÜNİTE-5 MUHASEBE SÜRECİ
Bir dönemi kapsayan ve muhasebe sürecini oluşturan muhasebe işlemleri :
1. Açılış veya Donembaşı envanterinin yapılması
2. Açılış veya Donembaşı bilançosunun yapılması
3. Envanter bilgilerinin envanter defterine kaydı
4. Yevmiye defterine açılış kayıtlarının yapılması
5. Büyük deftere kayıt
6. Hergün yapılan günlük işlemlerin yevmiye defterine oradan da büyük deflere geçirilmesi
7. Aylık mizanların ve dönem sonunda Genel Geçici Mizanın hazırlanması
8. Dönem sonu itibariyle envanter çıkarılması ve sonuçların Envanter deflerine kaydı
9. Envanter kayıtlarının (dönemsonu muhasebe işlemlerinin) yapılması
10. Kesin mizan çıkarılması
11. Gelir Tablosu ve Dönemsonu Bilançosunun hazırlanması
İşletmelerde hesapların açılışı genelde l Ocak tarihinde yapılır, çünkü genelde muhasebe dönemi l takvim yılıdır. Yeni kumlan işletmelerde açılış bilançosu tarihi kurulduğu gündür, işe devam eden işletmelerde dönemsonu bilançosu aynı zamanda yeni dönemin dönembaşı bilançosudur.

İsletmenin mali durumunu oluşturan varlıkların ve borçlann saptanması işlemine ENVANTER ÇIKARMA denir. Yani; şaşmak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle bilanço günündeki varlıkları ve borçlan kesin olarak ayrıntılı şekilde saptamaktır.

Envanter deferine göre V=B+S eşitliği itibariyle Açılış Bilançosu düzenlenir. BİLANÇO, envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle düzenlenmiş özetidir. Yada bildiğimiz tanımıyla işletmenin belli bir tarihteki sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların kaynağı olan sermaye ve borçlan gösteren mali tablodur

İşe başlama tarihinde çıkarılan envanter Envanter Deflerine kaydedilir. Yani dönembaşında kayıtların yapılacağı ilk deflerdir..işletmenin açılış tarihinde ve her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançoların kaydedildiği deflere ENVANTER DEFTERİ denir.

Açılış bilançosu düzenlendikten sonra bilançodaki unsurların kendi adını taşıyan ilgili hesaplara kayıtları yapılarak hesaplar açılır ve ilk olarak yevmiye defterine kaydedilir. Bu kayıt işlemine AÇILIŞ KAYDI denir.

Dönembaşında yer alan unsurlar önce yevmiye defterine oradanda büyük deftere geçirilir. Yevmiye defterindeki ilk kayıt açılış bilançosunda yada dönembaşı bilançosunda yer alan varlıklar, borçlar ve sermaye unsurlarını hesaplara yansıtmak üzere yapılan hesapların açılış kaydıdır. Bu ilk kayıttan sonra günlük işlemler yevmiye defterine tarih sırasıyla belgelere dayanarak maddeler şeklinde kayda alınır. Yevmiye defterine maddeler halinde yapılan kayıtta borçlandırılan ve alacaklandınlan hesaplar, büyük defterde o hesap için ayrılan sayfada hesabın durumuna göre borç yada alacak tarafına kaydedilir.
Belli dönemler sonunda genellikle ay sonlarında Yevmiye defterindeki kayıtların Büyük deftere doğru olarak geçirilip geçirilmediğini kontrol etmek için aylık mizanlar düzenlenir. Mizanda hesapların hesaplanıl borç - alacak toplamları ile yevmiye defterinin borç - alacak toplamları arasında olması gereken eşitlik kontrol edilir.Eşitlik varsa bmtik deftere kayıtlar hatasız girmiş demektir. İşletmenin bir dönemlik günlük işlemlerinin kaydından sonra dönem sonunda genel geçici mizan çıkartılır.

Genel geçici mizandaki hesapların kalanları işletmenin o dönemdeki faaliyetlerinin sonucunu vermez. Bu nedenle dönem sonunda ayrıca fiili durumu saptamak için, saymak, ölçmek, tartmak ve değerlendirmek suretiyle işletmenin varlıkları ve borçlan kesin ve ayrıntılı olarak saplanır. Bu işleme MUHASEBE DIŞI ENVANTER denir.

Muhasebe Dışı envanterde bulunan sonuçlar hesapların kalanlarına eşit değilse kırılma, kaybolma kuruma gibi nedenlerden dolayı, hesapların kalanları ile envanter sonucunda ortaya çıkan gerçek tutarlar arasındaki farkı ortadan kaldırmamız gerekecektir. Farkları ortadan kaldırmak için yaptığımız işlemlere de MUHASEBE İÇİ ENVANTER (Envanter işlemleri) denir. Bu işlemlerin yevmiye ve büyük deftere kaydı yapılır.

Hesapların kalanlan envanter sonuçlarına eşit hale getirildikten sonra kayıtların doğruluğunu gösterecek olan Kesin Mizan çıkartılır.Bu mizandaki kalanlar işletme varlıklarını ve bu varlıkların kaynaklarını oluşturan unsurların gerçek büyüklüğünü gösterir. Bu nedenle Dönemsonu Bilançosu kesin mizandan yararlanılarak hazırlanır.

Kesin mizandaki hesap kalanlarına dayanılarak çıkarılan bilançonun düzenlenmesinden sonra o döneme ait hesaplann kapatılması gerekir. Hesabın kapalı olması demek hesabın kalan vermemesi demektir. Yani alacaklar toplantıyla, borçlar toplamının birbirine eşit olmasıdır. Hesaplann kapatılması işlemi, hesap döneminin sona erdirilmesi demektir. Yevmiye defterindeki hesaplann kapanışının yapıldığı kayda da KAPANIŞ MADDESi yada KAPANIŞ KAYDI denir.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:50

ÜNİTE-6 MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI ve GENEL KABUL GÖRMÜŞ

MUHASBE İLKELERİ

Muhasebe kavram ve ilkelerinin genel kabul görmüş olma özelliği, bunların evrensel nitelikte ve yaygın uygulama alanına sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Muhasebenin temel kavramları 12 adettir.
l - Sosyal sorumluluk kavramı:
Muhasebe bilgilerinin düzenlenip sunulmasında tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder.
2- Kişilik kavramı :
İşletmenin, işletme sahibinden ve diğer kişilerden ayrı olduğunu, işletmenin muhasebe işlemlerinin sadece bu kişilik adına yürütülmesi gerektiğini öngörür. Bilanço eşitliğide bu kavrama dayanır.
3- İşletmenin sürekliliği kavramı :
İşletmelerin faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder. Bu kavram maliyet esasının temelini oluşturur.
4- Dönemsellik kavramı;
İşletmenin ömrünün belli dönemler bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, aynı döneme ait gelir ve giderlerin karşılaştırılması gereğini ifade eder.
5- Parayla ölçülme kavramı :
Parayla ölçülebilen iktisadi olayların ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasını ifade eder. Enflasyonun ençok etkilediği kavramdır.
6- Maliyet esası kavramı :
İşletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, bunların elde edilme maliyetlerinin esas alınması gereğini ifade eder.
7- Tarafsızlık ve belgelendirme kavramı :
Muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız davranılması gereğini ifade eder.
8- Tutarlılık kavramı :
İşletmenin muhasebe politikasının birbirini izleyen dönemlerde de aynı şekilde uygulanması gereğini ifade eder.
9- Tam açıklama kavramı :
Mali tabloların yeterli, açık ve anlaşılır olması gereğini ifade eder.
1O- İhtiyattık kavramı :
Gelecekte ortaya çıkabilecek gider ve zararlar gibi işletmenin karşılaşabileceği risklerin gözönüne alınması gereğini ifade eder.
11-Önemlilik kavramı:
Bir hesap kalemi ve tabi mali bir olayın nisbi ağırlık ve değerinin, mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararlan etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder.
12-Özün düşünceliği kavramı :
İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alınması gereğini ifade eder.

GENEL KABUL GÖRMÜŞ MUHASEBE İLKELERİ
Amacı:
Sermeye koyan ve sonradan kendilerine ait kârı işletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacakların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların işletmeye sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların, muhasebe kayıt, hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tesbit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla, belirli bir ticarii işletmenin mali durumunun açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.
A) Gelir Tablosu İlkeleri :
Satışların, gelirlerin, satışlar maliyetinin, giderlerin, kâr ve zararlara ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme faaliyeti sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak gösterilmesini sağlamaktır.
1. Gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve karlar: Gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşen tutardan fazla veya az gösterilmemelidir. Dönem başında ve sonunda doğru hesap kesimi işlemi yapılmalıdır.
2. Belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde etmek için yapılan satışların maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalıdır.
3. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar özel tükenmeye tabi varlıklar için uygun amortisman ve tükenme payı ayrılmalıdır.
4. Maliyetler; maddi duran varlıklar, stoklar, bakım ve onarım ve diğer gider grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır.
5. Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kar ve zararlar meydana geldikleri dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilmelidir.
6. Bütün kar ve zararlardan, önceki dönemlerin mali tablolarında düzeltme yapılmasını gerektirecek büyüklük ve nitelikler dışında kalanlar, dönemin gelir tablosunda gösterilmelidir.
7. Karşılıklar, işletmenin karını keyfi bir şekilde azaltmak veya bir döneme ait kan diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalıdır.
8. Dönem sonuçlarının tespiti ile ıngulana gelen değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça belirtilmelidir.
9. Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya birkaç olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ıt'adc eden. şarta bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelir ve karlar ise gerçekleşme ihtimali yuksekte olsa herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz, dipnotlarda açıklama yapılır.

B.) Bilanço İlkeleri :
Sermaye koyan veya sonradan kendilerine ait kân isletmede bırakan sahip ve hissedarlar ile alacaklıların isletmece sağladıkları kaynaklar ve bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıt, hesap ve tablolarında anlamlı bir şekilde tespit edilmesi ve gösterilmesi yoluyla, belli bir tarihte işletmenin mali durumunun açıklıkla ve ilgililer için gerçeğe uygun olarak yansıtılması. Bütün varlıklar gayrisafi değerleriyle gösterilirler.

C) Varlıklara ilişkin ikeler
1. İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen varlıklar grubu içinde gösterilir .
2. İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya dönüşmeyen, hizmetlerinden bir hesap döneminden daha uzun süre yararlanılan uzun vadeli varlıkları, bilançoda duran varlıklar grubunda gösterilir.
3. Bilançoda varlıkları, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerlerle gösterebilmek için.Varliklardaki değer düşüklüklerini göstererek karşılıklarının ayrılması zorunludur.
4. Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan gelirler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.
5. Dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan alacak senetlerini, bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.
6. Bilançoda duran varlıklar grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan duran varlıkların maliyetim çeşitli dönem maliyetine yüklemek amacıyla, her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir.
7. Duran varlıklar grubu içinde yer alan özel tükenmeye tabi varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla, her döneni ayrılan tükenme paylarının birikmiş tutarları ayrıca bilançoda gösterilmelidir
8. Bilançonun dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan alacaklar, menkul kıymetler, bağlı menkul kıymetler ve diğer ilgili hesaplardan ve yükümlülüklerden işletmenin sermaye ve yönelim bakımından ilişkili bulunduğu ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklıklara ait olan tutarlarının ayrı gösterilmesi temel ilkedir.
9. Tutarları kesinlikle saptanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnot veya eklerinde gösterilir.
10. Verilen rehin, ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatların özellikleri ve kapsamları bilanço dipnot veya eklerinde açıkça belirtilmelidir. Bu ilke diğer teminatlar içinde geçerlidir. Ayrıca, işletme varlıkları ile ilgili toplam sigorta tutarlarının da bilanço dipnot veya eklerinde açıkça gösterilmesi gerekmektedir.

**??????i ?????** · 26.04.12, 10:51

D) Yabancı Kaynaklara ilişkin ilkeler
1. İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelen borçlan, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir.
2. İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi gelmemiş borçlan, bilançoda uzun vadeli yabancı kaynaklar grubu içinde gösterilir.
3. Tutarları kesinlikle saptanamayanları veya durumları tartışmalı olanları da içermek üzere, işletmenin bilinen veya tutarları uygun olarak tahmin edilebilen bütün yabancı kaynaklan kayıt ve tespit edilmeli bilançoda gösterilmelidir.
4. Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek olan giderler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca gösterilmelidir.
5. Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alan borç senetlerini bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerlen ile gösterebilmek için reeskont işlemleri yapılmalıdır.
6. Bilançoda kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar gruplarında yer alan borçlar, alınan avanslar ve diğer ilgili hesaplardan isletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilgili bulunduğu ortaklara, personele, iştiraklere ve bağlı ortaklara ait olan tutarlarının ayrı gösterilmesi temel ilkedir.

E) Özkaynaklara ilişkin ilkeler
1. İşletme sahip veya ortaklarının sahip veya ortak sıfatıyla işletme varlıkları üzerindeki haklan öz, kaynaklar grubunu oluşturur.
2. İşletmenin ödenmiş sermayesi bilançonun kapsamı içinde tek bir kalem olarak gösterilir.
3. İşletmenin hissedarları tarafından yatırılan sermayenin devam ettirilmesi gerekir.
4. Özkaynaklann bilançoda net olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar zararları ile dönem zararı. öz kaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır.
5. Öz.kaynakları; ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri. kar yedekleri, geçmiş yıl karları (zararları) ve dönem net kan (zararı)'ndan oluşur

ÜNİTE-7 STOKLAR

Dönen varlıklar

a. Hazır değerler
b. Menkul kıymetler
c. Ticari alacaklar
d. Diğer alacaklar
e. Stoklar
f. Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları
g. Diğer dönen varlıklar
Stoklar
a. İlk madde ve malzeme
b. Yeni mamüller - üretim
c. Mamüller
d. Ticari mallar
e. Diğer stoklar
f. Stok değer karşılığı düşüşü (-)
g. Verilen sipariş avansları

STOKLAR
İşletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği bir yıl içerisinde nakte çevrilebileceği düşünülen varlıklardır.

KDV (Katma Değer Vergisi)
Mal veya hizmetin bedeli üzerinden bu bedelin belli bir yüzdesi karşılığında ayrıca ödenen yada ödenecek olan tutardır. KDV'nin muhasebeleştirilmesinde kullanılan hesaplar :
1) İndirelecek KDV Hesabı:
İşletmenin satın aldığı her türlü mal ve hizmetin bedeli üzerinden satıcıya ödenen veya ödenecek olan kdv'nin kaydedildiği hesaptır. Bu kdv her zaman hesabın borcuna kaydedilir.
2) Hesaplanan KDV Hesabı:
İşletmenin sattığı her türlü mal ve hizmetin bedeli üzerinden alıcıdan aldığı yada alacağı kdv'nin kaydedildiği hesaptır. Bu kdv her zaman hesabın alacağına kaydedilir.
3) Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı :
İşletmenin yaptığı işlemler sonucunda Hesaplanan KDV. İndirilecek KDV tutarından büyükse aradaki fark ay sonunda bu hesabın alacak tarafına yazılır. ( Hes.Kdv - İnd. Kdv)
4) Devreden KDV Hesabı
İşletmenin yaptığı işlemler sonucunda İndirilecek KDV, Hesaplanan KDV tutarından büyükse aradaki fark ay sonunda bu hesabın borç tarafına yazılır. ( İnd.Kdv - Hes. Kdv)

MAL HAREKETLERİNDE İZLENEN KAYIT YÖNTEMLERİ:

l- ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ :

İşletmedeki mal mevcudunun bellirli aralıklarla yapılacak sayım ve değerleme ile bilinebileceği esasına dayanır. Mal çeşidinin çok ve küçük hacimli, nisbeten ucuz fiyatlı birimlerden oluşan isletmelerde kullanılır. Dönembaşı mal mevcudu, dönem ıçı alışları, alış giderleri, alış iadeleri ve alış ıskontoları Ticari Mallar Hesabı (TMH)'na kaydedilir. Satışlar ise Yurtiçi Satışlar Hesabı (YlSH)'nın alacağına kaydedilir.
Dönembaşı Mal Mevcudu:
Dönembaşı bilançosunda yer alan Ticari Mallar mevcudu yevmiye defterine yapılan açılış kaydından sonra binlik defterdeki TMH nın borç kısmına ilk kayıt olarak geçer
Alışlar: Ticari mallar hesabı, İndirilecek KDV hesabı, Kasa hesabı ve/veya satıcılar hesabı
Alış giderleri: Ticari mallar hesabı, İndirilecek KDV hesabı, Kasa hesabı ve/veya satıcılar hesabı
Alıştan iadeler: Kasa hesabı ve/veya satıcılar hesabı, Ticari mallar hesabı, İndirilecek KDV hesabı
Alış iskontoları: Satıcılar hesabı, Ticari mallar hesabı
Satışlar: Kasa hesabı ve/veya Alıcılar hesabı, yurtiçi satışlar hesabı, Hesaplanan KDV hesabı
Satış giderleri: Pazarlama satış ve dağıtım hesabı, İndirilecek KDV hesabı, Kasa hesabı ve/veya alıcılar hesabı
Satış iskontoları: Satış iskontoları hesabı, Alıcılar hesabı
Mal satış kârı veya zararı ancak dönemsonunda hesaplanır. Satışların kaydı dönemiçinde TMH'na işlenmediği için dönemsonu mal mevcudunu ve satışların maliyetini göremeyiz. Bunun için dönemsonunda malların sayımının yapılması gerekir. Yapılan sayım sonucu bulunan dönemsonu mal mevcudu TMH borç kalanından çıkartıldığında satılan malların maliyeti bulunur. Bulunan bu maliyet TMH dan düşülerek Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabına aktarılır.
SMM = DBMM + Alımlar - DSMM TM l IS Borç Kalanı

2- DEVAMLI ENVANTER YÖNTEMİ:

Dönemi içinde her zaman mevcut malların miktarını ve maliyetini, bunun yanında satışların tutarını ve
maliyetini gösterecek şekilde kayıt esasına dayalı bir sistemdir.Çok büyük hacim ve birim değeri yüksek, çeşit
olarak az mal çeşidine sahip işletmelerde kullanılır. TMH'nın yardımcı defterleri olarak stok kartları 'düzenlenir.
Stok kartı giren, çıkan ve kalan mallan miktar olarak, birim fiyat ve tutar itibarıyla gösterdiğinden malların
maliyetini izleme olanağı sağlar.

Dönembaşı Mal Mevcutlu:
Dönembaşı bilançosunda yer alan Ticari Mallar mevcudu yevmiye defterine yapılan açılış kaydından sonra büyük defterdeki TMH'nın borç kısmına ilk kayıt olarak geçer . Hesapta görülen tutar DBMM'un maliyet üzerinden değerim gösterir.
Alışlar: Ticari mallar hes, İndirilecek KDV hes, Kasa hes, ve/veya satıcılar hes.
Alış Giderleri: Ticari mallar hes, İndirilecek KDV hes, Kasa hes, ve/veya satıcılar hes.
Alıştan İadeler: Kasa hes,ve/veya satıcılar hes,Ticari Mallar hes, İndirilecek KDV hes.
Alış İskontoları: Satıcılar hes, Ticari Mallar hes. Satışlar: Kasa hes, ve/veya satıcılar hes, Yurtiçi satışlar hes, Hesaplanan KDV hes,
Satış Giderleri: Pazarlama Satış ve Dağıtım hes, İndirilecek KDV hes, Kasa hes ve/veya Alıcılar hes.
Satıştan İadeler: Satıştan İadeler hes, Hesaplanan KDV hes, Kasa hes ve/veya Alıcılar hes, Ticari Mallar hes, Satılan Ticari Mallar Maliyet hes
Satış İskontoları: Satış İskontoları Hes, Alıcılar Hes.

Satışlar:
2 madde şeklinde kaydedilir, l .madde satış işleminden elde edilen satış hasılatı ile ilgili kayıt, 2.madde de satılan malın maliyetiyle ilgili kayıttır
Satılan mallar farklı tarih ve fiyatlarda alınmış olabilirler.alınan malların tamamı değikle bir kısmı satıldığından bu malların maliyetlerini o anda hesaplayamayız. Bunun için satılan malların maliyetleri haftalık, aylık yada üç aylık dönemler sonunda bazı maliyet hesaplamaları sonucunda Satılan Mallar Maliyet HS'na devredilir. Bu yöntemler;
Gerçek Maliyet Yöntemi: Az sayıda ve yüksek değerli mal alımı sapan işletmeler ıcın uygundur. Satılan malın gerçek satın alınış maliyeti üzerinden belirlenmesidir.
İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi ( Flt'O): İlk satın alınan malın ilk önce satılacağı varsayılır.
Son Giren İlk Çıkar Yöntemi ( LİFO): En son alınan malın ilk önce satılacağı varsayılır.
Ortalama Maliyet Yöntemi:
Ağırlıklı Ortalama M.Y:
O ana kadar alınmış olan farklı fiyatlardaki alımların toplam maliyetlerinin, toplam miktarına bölünmesiyle bulunan ortalamaya göre saptanır.
Hareketli Ortalama M. Y:
Ortalama maliyet her alımda tekrar hesaplanır.
Mal satış kârı veya zararı satışlarla, satılan malların maliyetlerinin karşılaştırılması suretiyle bulunur. Bu amaçla sonuç hesaplan olan "Yurtiçi Satışlar Hs., Satılan Ticari Mallar Maliyet Us., Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hs., Saıştan İadeler Hs., Satış Iskontoları Hs. '" Dönem Kârı veya Zararı Hs.'na devredilerek kapatılır.

MAL ALIM SATIMINDA KULLANILAN BELGELER
Mal alım satım işlemlerinin belgelere dayandırılması gerekir. Bu konu ile ilgili olarak gerekli belgeler, Vergi Usul Kanununda Fatura ve Fatura yerine geçen vesikalar adı altında bir bölümde toplanmıştır.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder