sementa.38

Adı Soyadı
Sınıf : No : 2010 - 2011 Öğretim Yılı
10. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 1. Dönem 2. Yazılı Sorularıdır
1 - Aşağıdaki sorularda boş bırakılan yerleri doldurunuz ( 10 puan )
a – Temayı sınırlandırıp somutlaştırmaya : ………………..,, temayı somutlaştıran göstergeye ise .
……………… adı verilir. ( 2 P. )
b -. Bir yazı içersinde başka bir yazıdan alınan sözcük, cümle ve paragrafları kullanma işine
…………… ………… , yazarın başkalarından duyup öğrendiklerini anlatmak amacıyla yaptığı
anlatıma da …………… …….… denir ( 2 p. )
c - Dilde yaygın şekli ile kullanılan bağdaştırmalara . …………………………………. , gerçek
anlamda birbiri ile uymayan sözcüklerin oluşturduğu bağdaştırmaya da
………………………………. . adı verilir ( 2 p. )
d - Öyküleyici anlatımda birinci kişi anlatıyorsa ……………….. bakış açısı , her şeyi gören ve
bilen üçüncü kişi anlatıyorsa ………………. Bakış açısı adı verilir.. (2p)
e - Yaşanmış olaylarda anlatım ……………. tasarlanmış olaylarda ise …………………dır ( 2 p. )
2 - Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. ( 5 puan.)
a - ( ) Dil öğelerinin dil bilgisi kurallarına uyularak yan yana getirilmesine “ bağdaşıklık denir.
b - ( ) Yaşanmış olaylarda “ olay örgüsü”, kurgulanmış olaylarda “olay zinciri “ terimi kullanılır.
c – ( ) “Kardeşim, bademcikten ameliyat oldu.” Cümlesindeki “-cik” eki sözcüğe küçültme anlamı
katmamıştır..
d- ( ) “ İlâhi bakış açısı”nda, anlatıcı olup biteni bir kameraman sessizliğiyle izler.
e ( ) Duyularla algılanıp kanıtlanabilen anlatıma somut anlatım; duyularla algılanıp
kanıtlanamayan anlatıma ise soyut anlatı denir.
3 - Şaire, aşağıdaki şiiri yazacak kadar coşku ve heyecan veren hangi olaydır? Şair bunu
anlatmak için hangi ayrıntılardan yararlanmıştır ? ( 10 Puan)
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Zamanla nasıl değişiyor insan !
Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Hangi resmime baksam ben değilim.
Ya gözler altındaki mor halkalar.. Nerde o günler, o zevk, o heyecan?
Neden böyle düşman görünürsünüz, Bu güler yüzlü adam ben değilim.
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Yalandır kaygısız olduğum yalan
Cahit Sıtkı Tarancı

4 - Yukarıdaki şiirin konu ve temasını belirtiniz ? Şairin aynaları “ dost “ ve “düşman “ olarak
görmesinin sebeplerini açıklayınız ? ( 10 Puan. )
5 – Aşağıdaki paragrafta halin gereğine uygun olmayan anlatım ve alışılmamış bağdaştırmaları
gösteriniz ? ( 10 Puan ) :
Koca dünyada engin su yığınları kendi halinde yaşamaya devam edermiş. Su yığınlarını
çevreleyen mağrur dağ silsileleri akşam sabah gölgeleri suyun üstüne düşsün diye güneşin gülümseyen
yüzünü sabırsızlıkla beklermiş. Ve her dokunuşunda gölgesi denize, bütün halinde suya ait olma
hissiyle mutlu olurmuş koca toprak parçaları.”
6 - Yukarıdaki paragrafın anlatım biçimini belirterek bu anlatım biçiminin iki özelliğini yazınız
7 – Anlatımı sınırlandırma “ teriminden ne anladığınızı açıklayarak anlatımı sınırlandırmanın
yararlarını belirtiniz ? ( 7 puan)
8 – Aşağıdaki mısralarda bulunan türemiş isimleri göstererek bunların aldıkları ekleri
inceleyiniz ?( 8 p.)
“Işıldıyor kanat seslerinde kuşların / İlk uçtukları günün altın sevinci / Karlı dağlardır sefere çıkan
Vadideki suyun şırıltısında”
9– Yukarıdaki mısralarda bulunan isim tamlamalarını göstererek çeşitlerini belirtiniz ? ( 10 p. )
10 –Öznel ve nesnel antlımı birer örnekle açıklayınız? ( 7 puan )
11 - “ Karamsarlık” temasını üç madde ile sınırlandırarak bunlardan biri hakkında kısa bir
metin oluşturunuz? ( 1 5 puan )

B A Ş A R I L A R


10. SINIF DİL VE ANLATIM DERSİ 1. DÖNEM 2. YAZILI C E V A P L A R

1 ( 10 puan) a – Temayı sınırlandırıp somutlaştırmaya : …KONU 1 P temayı somutlaştıran göstergeye
ise . BAŞLIK 1 P adı verilir. ( 2 P. )
b -. Bir yazı içersinde başka bir yazıdan alınan sözcük, cümle ve paragrafları kullanma işine ALINTI
YAPMA 1 P yazarın başkalarından duyup öğrendiklerini anlatmak amacıyla yaptığı anlatıma da
DOLAYLI ANLATIM 1 P. denir ( 2 p. )
c - Dilde yaygın şekli ile kullanılan bağdaştırmalara . ALIŞILMIŞ BAĞDAŞTIRMA 1P , gerçek
anlamda birbiri ile uymayan sözcüklerin oluşturduğu bağdaştırmaya da ALIŞILMAMIŞ
BAĞDAŞTIRMA 1P. adı verilir ( 2 p. )
d- Kahraman 1/ p ilahi 1 / p
e - Yaşanmış olaylarda anlatım GERÇEK 1P tasarlanmış olaylarda KURMACA 1P dır ( 2 p. )

2 - Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. ( 5 puan.)
a - - ( Y 1 P ) b - ( Y 1 P. ) . c – ( D 1 P ) d- ( Y 1P. ) e ( D 1 P. )

3 – ( 10 puan ) Yaşlandığını fark etmesi ( Saçlarının ağarmış olması ……gibi yaşlılık belirtileri ) 4 Puan
Bunu anlatmak için fiziki yapısındaki değişmeleri ( saçlar ağarmış, yüzdeki çizgiler, mor halkalar )
resimlerdeki değişmeler , o şevk ve heyecanın olmaması….. gibi ayrıntılardan yararlanmış 6 Puan

4 – ( 10 puan ) Konu : yaşlanma ( Şairin yaşlandığını gösteren belirtiler ) 3 p Tema : yaşlanma kaygısı
( yaşlanmanın verdiği üzüntü ) 3p Aynalar şaire genç ve enerjik olduğunu gösterdiklerinde onları
“dost” olarak görmüştür 2 p; yaşlılığını gösterdiklerinde ise şair onları “düşman “ görmektedir 2 p.
5 – 10 /P Halin gereğine uygun olmayan anlatımlar
Engin su yığınlarının kendi halinde yaşamaya başlaması 2 p.
Dağların güneşi sabırsızlıkla beklemesi 2 p.
Toprak parçalarının mutlu olması.2 p.
Alışılmamış bağdaştırma: mağrur dağ silsileleri güneşin 2 p. gülümseyen yüzünü 2 p.

6 – 8 / P Öyküleyici anlatın 3 p a Bir yaşantının anlatılması - olay , kişi yer zaman unsurunun bulunması ,
kurmaca anlatım olması . hikâye, roman, masal , anı, söyleşi, görüşme(mülakat) gibi metin türlerinde
kullanılması, Kelimeler daha çok mecaz ve yan anlamda kullanılır…. Gibi özelliklerden ikisi
yazılacak 2 X 2 = 4

7 8 – 8 /P sevinci sev -in yapım eki 1 p. -ç - yapım eki 1 p. – i iyelik ( tamlama ) eki 1 p.
şırıltısında . şır ıl : yapım eki 1 p. tı . yapım eki 1 p. - s kaynaştırma h. 1 p. - ı iyelik / tamlama ) ek
i 1 p. - n – da : durum ( hal ) eki 1 p.

9 - 10 / p “ kanat sesleri . Belirtisiz isim tam. 2 p. kanat seslerinde kuşların : zincirleme isim tam 2 p. /
günün altın sevinci :zincirleme isim tam. 2 p. altın sevinç . takısız isim tam 2 p.
suyun şırıltısı : belirtili isim tam 2 p


11 1 5 p Tema . …….. gibi üç madde ile sınırlanacak
Metin : Duygu ve düşüncelerin planlanması 3 puan Anlama ve anlatım 3 puan
Dil hakimiyeti 3 puan olarak değerlendirilecek
- Aşağıdaki metinde hangi duyu organlarına yönelik ayrıntılara yer verildiğini örneklerle gösteriniz 10
“Bu kitap Beyoğlu’nu anlatır.Adım başında kıkır kıkır gülmeler,gürlemeler,koşturmala r…Kimisi dükkânlara dalar,kimi açık kapılardan sıcaklar fışkıran sinemalara,çalgılı gazinolara kurulur…Çiçekçilerden mis gibi kokular yayılır her tarafa.Ama bu kitapta özellikle ozanların,ressamların,gazeteci lerin,güzel yazıp güzel konuşanların geldiği kahveler
Görme:Kimisi dükkânlara dalar. 3
Duyma:Adım başında kıkır kıkır gülmeler,gürlemeler.3
Dokunma:Açık kapılardan sıcak fışkıran sinemalara kurulur.2
Koklama:Çiçekçilerden mis gibi kokular yayılır. 2


10- Aşağıdaki metinde hangi duyu organlarına yönelik ayrıntılara yer verildiğini örneklerle gösteriniz 10
“Tarsus-Pozantı karayolu kenarında akıp giden derenin etrafı bodur ağaçlarla kaplıydı.Yorgun bir yolcu,atını derenin kenarına çekip atından indi;şarıl şarıl akan derenin berrak suyunu avuçlayıp içecekti.Suda kurbağalar durmadan zıplıyor,”vırak vırak” bağırıyordu.Derenin kıyısına oturan yolcu,toprağın ıslak olduğunu neden sonra anladı.;çömeldi,ilkbaharın rengârenk çiçeklerinden gelen kokulara bir de toprak kokusu karışmıştı.”
- 10/ p Görme : Derenin etrafı bodur ağaçlarla kaplıydı.3
Duyma : Şarıl şarıl akan dere,kurbağalar vırak vırak bağırıyorlardı.2
Dokunma : Derenin kıyısına oturan yolcu toprağın ıslak olduğunu neden sonra anladı.3
Koklama : Çiçeklerden gelen kokulara bir de toprak kokusu karışmıştı 2

6 - Aşağıdaki mısralarda ahenk unsuru olarak nelerden yararlanıldığını belirtiniz ( 10 p.
Eylülde melûl oldu gönül soldu da lâle
Bir kaküle meyletti gönül geldi bu hâle
6 - 10 p Aruz ölçüsü 14 ‘lü hece kabul ölçüsü 2 p ve – ale zengin uyağıyla 2p ritim sağlanmış 1 p
ü sesleriyle asonans 2 p l- sesleriyle de aliterasyon 2 p yapılarak Armoniden yararlanılmış
6 - Aşağıdaki mısralarda ahenk unsuru olarak nelerden yararlanıldığını belirtiniz ( 10 p.
Yüzünde hüzünden gölgeler varsa,
O hüzün yüzündendir olsa olsa Özdemir Asaf
10 p 11’li hece ölçüsü ve 2p redifle ritim sağlanmış 3 p ü sesleriyle asonans 2 p
n y h l sesleriyle de aliterasyon 2 p yapılarak Armoniden yararlanılmış tır. 1 p

Çok Da Tın =)